załamać

dk IX, \załamaćmię, \załamaćmiesz, \załamaćłam, \załamaćał, \załamaćany - załamywać ndk VIIIa, \załamaćmuję, \załamaćmujesz, \załamaćmuj, \załamaćywał, \załamaćywany

1. «zgiąć coś pod pewnym kątem, nadać czemuś kształt linii łamanej; zagiąć»

Załamać karton, okładkę, bilet wizytowy.

◊ Załamać ręce «wygiąć na zewnątrz dłonie splecione palcami (w odruchu rozpaczy); wpaść w rozpacz»

2. «działając na coś z jakąś siłą, cisnąc na coś z góry wgnieść do środka, uszkodzić, sprawić, że coś pęknie»

Śnieg załamał dach schroniska.

Załamane przęsło mostu.

3. «pozbawić kogoś odporności psychicznej, doprowadzić do rozpaczy, wprowadzić w stan depresji»

Choroba załamała go całkowicie.

Był załamany nieszczęściem.

4. fiz. «spowodować zmianę kierunku rozchodzenia się światła lub fali elektromagnetycznej, wywołać refrakcję»

załamać się - załamywać się

1. «zostać załamanym, zagiętym»

Karton się załamał.

Fałdy kurtyny się załamują.

◊ Kolana, nogi załamują się pod kimś, komuś «ktoś nagle osłabł i nie może utrzymać się na nogach (np. ze zmęczenia, ze strachu)»

przen. «o głosie, dźwięku: zmienić nagle ton, urwać się na chwilę, gwałtownie»

Głos mu się załamał ze wzruszenia.

Dźwięk syreny załamywał się.

2. «ulec zgnieceniu, pęknięciu, oberwaniu się pod naporem ciężaru, pod wpływem działania dużych sił; zapaść się, runąć, zawalić się»

Załamał się dach, most, lód na rzece pod ciężarem czegoś, kogoś.

przen.

Atak, front się załamał.

Ofensywa się załamała.

3. «stracić odporność psychiczną, ulec zniechęceniu, depresji psychicznej; stać się apatycznym, obojętnym na wszystko»

Załamać się psychicznie, moralnie.

Nie załamał się mimo wielu niepowodzeń.

4. fiz. «o świetle, falach elektromagnetycznych i sprężystych: zmienić kierunek, ulec refrakcji»